Tái xây dựng, tái cấu trúc và rút gọn qui mô đang dẫn đến một thế giới trong đó quan hệ sản xuất dây chuyền giữa các công ty ngoại trừ những hoạt động liên quan đến vấn đề trung tâm, nhãn hiệu có thể trở thành một tiêu chuẩn. Khả năng thương lượng những khối liên minh phức hợp và quản lý những mạng lưới quan hệ phức tạp sẽ ngày càng trở nên quan trọng. Năng lực cùng lãnh đạo các mô hình kinh doanh mới là vấn đề sống còn đối với một doanh nghiệp toàn cầu thành công.

Hợp tác và tôn trọng – xu hướng lãnh đạo mới

Theo nhóm tác giả trong cuộc nghiên cứu về những nhà lãnh đạo toàn cầu (Global Leadership – The next of generation) đã đánh giá, việc phát triển và hoạt động có hiệu quả trong những cấu trúc xã hội mới, phức tạp và đang chuyển đổi có nghĩa là những nhà lãnh đạo của ngày mai sẽ hoạt động trong khối liên minh, hiệp hội và những dự án mạo hiểm chưa từng có trước kia. Khuynh hướng giữ nguyên hiện trạng là một sự xa xỉ không thể có được. Các nhà lãnh đạo của ngày mai sẽ cần phải điều khiển ít hơn tinh tế trong cảm xúc nhiều hơn, hòa hợp văn hóa hơn, và quan trọng nhất là sẵn sàng chia sẻ quyền hạn và việc ra quyết định. Công tác lãnh đạo trong tương lai sẽ đòi hỏi những đội ngũ các nhà lãnh đạo cùng cộng tác, mỗi người trong số họ sở hữu mọt phần nhiều trong số những kĩ năng cần thiết cho sự lãnh đạo toàn cầu có hiệu quả. Các định kiến quan hệ cũng dần được thay đổi, không còn sự phân tách giữa bạn những khách hàng, những người cùng cộng tác và những ai là thù khi họ là những khách hàng cạnh tranh, những người không ủng hộ. Trong tương lai, những vai trò này sẽ trở nên mờ nhạt hơn. Xây dựng các mối quan hệ tích cực dài hạn và đôi bên cùng có lợi sẽ trở thành một yếu tố then chốt.

Hơn nữa, để có được những khối liên doanh, những cuộc điều hành tổng hợp các khối khác nhau, đòi hỏi những nhà lãnh đạo trong thời hội nhập cũng sẽ cần phải tôn trọng sự đa dạng về văn hóa vốn được định nghĩa như là sự đa dạng trong phong cách lãnh đạo, loại hình ngành nghề, những cách cư xử và giá trị cá nhân, chủng tộc và giới tính. Họ sẽ cần phải hiểu không chỉ những sự khác biệt về luật pháp và kinh tế mà còn cả những sự khác biệt về xã hội và động cơ thúc đẩy là những thành phần của công việc ở khắp thế giới và giữa các quốc gia, thậm chí cần phải hiểu sâu sắc văn hóa vùng miền trong một nền văn hóa đa dạng. Hiểu được những nền văn hóa khác không chỉ là những thực hành kinh doanh tốt mà nó còn là chìa khóa dẫn tới sự cạnh tranh thành công trong tương lai.

Thế giới đầy rẫy mâu thuẫn giữa người với người, giữa các nhóm người và giữa các quốc gia với những lối tư duy, cảm nhận và hành động khác nhau. Có lúc, những người này, những nhóm người này và những quốc gia này, giống như 12 người đàn ông giận dữ của chúng ta, bị ràng buộc vào những vấn đề chung buộc họ phải hợp tác với nhau nhằm tìm ra cách giải quyết.

Viên hội thẩm số 11 (cao giọng): Tôi xin phản đối, trong quá trình thảo luận…”

Viên hội thẩm số 10: (cắt ngang và nhại lại): Tôi xin phản đối. Ông đang quá lịch sự vì cái chết tiệt gì vậy?”

Viên hội thẩm số 11: (nhìn thẳng vào viên hội thẩm số 10): Vì cùng lý do khiến ông bất lịch sự. Tôi đã được nuôi dạy như thế đấy.”

Reginald Rose, Twelve Angry Men 

Twelve Angry Men (12 người đàn ông giận dữ) là một vở kịch từng được chuyển thể thành bộ phim điện ảnh nổi tiếng cùng tên do ngôi sao Henry Fonda thủ vai chính. Ra đời năm 1955, vở kịch có bối cảnh là một gian phòng hội thẩm tại toà án New York. 12 thành viên của ban hội thẩm chưa từng gặp nhau trước đó nhưng buộc phải nhất trí về việc người thanh niên sống ở khu ổ chuột bị buộc tội giết người có tội hay vô tội. Đoạn trích trên là cảnh thứ hai và cũng là cảnh cuối cùng của vở kịch khi cảm xúc được đẩy lên cao trào. Đó là cuộc đối đầu giữa hội thẩm viên số 10, chủ một gara ô tô, và hội thẩm viên số 11, một người thợ đồng hồ sinh ra tại Châu Âu và có lẽ là một người Áo. Viên hội thẩm số 10 bức xúc khi thấy cung cách lịch sự quá mức của viên hội thẩm số 11. Tuy nhiên người thợ đồng hồ cũng không thể cư xử theo cách nào khác. Mặc dù đã sinh sống ở quê hương thứ hai nhiều năm, ông vẫn cư xử theo cách mà ông được dạy dỗ từ tấm bé. Ông mang trong mình mẫu hành vi không thể xóa bỏ.

Sự phát triển về sinh thái học, kinh tế, chính trị, quân sự, vệ sinh và khí tượng học không dừng lại ở ranh giới của một quốc gia hay một vùng lãnh thổ. Các mối nguy hại chung như chiến tranh hạt nhân, sự nóng lên toàn cầu, tội phạm có tổ chức, nghèo đói, khủng bố, ô nhiễm môi trường biển, nguy cơ một số loài động vật tuyệt chủng, bệnh AIDS hay sự suy thoái toàn cầu đòi hỏi sự thống nhất ý kiến của các nhà lãnh đạo đến từ nhiều quốc gia. Tới phiên mình, các nhà lãnh đạo này cũng cần sự trợ giúp của các nhóm ủng hộ để thực hiện những quyết định đã chọn.

Theo Geert Hofsted, tác giả của cuốn sách nổi tiếng Cultures and Organizations: The Software of Mind (Văn hóa và tổ chức: phần mềm tư duy) cho rằng, hiểu được những khác biệt trong lối tư duy, cảm nhận và hành động của các nhà lãnh đạo và các nhóm ủng hộ là điều kiện đem lại những giải pháp hiệu quả trên phạm vi toàn cầu. Từ trước tới nay, sự hợp tác trên các lĩnh vực kinh tế, kỹ thuật, y tế hay sinh học thường được người ta xem như những vấn đề chuyên môn thuần túy. Một trong những lý do giải thích tại sao rất nhiều giải pháp không đạt hiệu quả hoặc không thể tiến hành là do sự khác biệt trong lối tư duy giữa các đối tác đã bị bỏ qua.

Một sự tôn trọng tính đa dạng văn hóa sẽ cần phải bao gồm cả những yếu tố vĩ mô và vi mô tạo nên một nền văn hóa độc đáo. Tôn giáo là một trong những biến số quan trọng nhất ảnh hưởng đến cách cư xử trong một khu vực. Những vấn đề nhỏ hơn, ví dụ như ý nghĩa của quà tặng, cách chào hỏi mỗi cá nhân, hay tính đúng giờ, cũng sẽ phải nhận thức rõ hơn.

Khả năng thúc đẩy mọi người ở nền văn hóa khác nhau sẽ trở nên ngày càng quan trọng. Những chiến lược thúc đẩy vốn có hiệu quả ở một nền văn hóa này nhưng lại có thể gây xúc phạm đối với một nền văn hóa khác. Cùng một sự công nhận có thể là niềm tin kiêu hãnh cho người này xong lại có thể là một nỗi ngượng ngùng cho người khác. Những nhà lãnh đạo có thể hiểu được đánh giá đúng và thúc đẩy các đồng nghiệp thuộc những nền văn hóa đa dạng sẽ trở thành một nguồn lực ngày càng có giá trị.